Een paard is bijzonder vatbaar voor rotstraal als de ondergrond waarop het staat het grootste deel van de tijd nat en vochtig is. Dit is vaak het geval in de herfst en de winter wanneer de wei en paddock nat en modderig is.
Een vieze bodembedekking in de stal is ook een grote boosdoener bij het veroorzaken van rotstraal. De vochtige en ammoniakrijke ondergrond heeft een slechte invloed op de hoeven van je paard. Rotstraal begint meestal in de middelste straalgroeve, omdat deze het nauwste is. Het is de ideale broedplaats voor rottende bacteriën en ziektekiemen. De mest en urine tast het hoorn aan, de straal raakt ontstoken en er ontstaat een vieze stinkende brij.
Daarnaast kan rotstraal worden veroorzaakt door onvoldoende beweging. De hoef van het paard produceert alleen hoorn van goede kwaliteit als deze geregeld wordt opgetild. Beweging zorgt voor een goede doorbloeding van het weefsel dat verantwoordelijk is voor de hoorngroei. Daarnaast heeft het bewegen een reinigend effect van de straalgroeven, de straalgroeven worden bij het neerzetten van de hoef ondiep waardoor het vuil er als het ware uit wordt gedrukt. Het goed schoon houden en regelmatig uitkrabben van de hoeven is erg belangrijk. Een slechte hoornkwaliteit, welke bijvoorbeeld kan worden veroorzaakt door een zinktekort, kan een hoef ook kwetsbaar maken voor rotstraal.
Bij het optillen van de hoef om deze uit te krabben ruik je een zeer onaangename en rotte geur. De straal van de hoef van het paard is zeer zacht en de straalgroeven zijn dieper dan normaal. De holten welke zijn gevormd door het rotten in de straalgroeven zijn gevuld met een meestal zwarte afscheiding welke verantwoordelijk is voor de geur.
In het begin wordt meestal de middelste straalgroeve aangetast. Het hoorn van de straal wordt zacht een er ontstaat een de donkere, vieze afscheiding welke verantwoordelijk is voor de rotte geur. De ontsteking breidt zich vervolgens ook uit naar de zijdelingse straalgroeven. Als de ziekte niet op tijd wordt herkend en behandeld kan in ernstige gevallen de rotstraal zich uitbreiden naar de witte lijn, de hoefzool en andere delen van de hoef. Het paard krijgt daardoor pijn, wordt kreupel en zal gaan compenseren door meer op de voorkant van de hoef te gaan staan en landen. Dit heeft negatieve gevolgen voor de hoefgroei van het paard, zorgt voor afwijkende slijtage van de hoeven en een verstoorde hoefbalans. Daarnaast is het compenseren en afwijkend belasten van de hoeven nadelig voor de benen en de rest van het lichaam van het paard.
In zeldzame gevallen kan rotstraal zich ontwikkelen tot straalkanker. In het begin kunnen rotstraal en straalkanker erg op elkaar lijken. Je herkent hoefkanker aan wit/lichtbruin of grijze woekering dat nat en sponzig aanvoelt. De structuur van hoefkanker lijkt een beetje op bloemkool. Hoefkanker is een zeldzame hoornaantasting en veel ernstiger dan rotstraal. Hoefkanker moet in de meeste gevallen worden geopereerd. Raadpleeg bij twijfel daarom altijd een hoefsmid of dierenarts.
Om een paard met rotstraal succesvol te behandelen en rotstraal te voorkomen moet eerst de huisvesting van het paard worden gecontroleerd en zo nodig aangepast. De basisvoorwaarde is dat het paard op droge en schone ondergrond moet staan. Dit houdt in dat:
Minstens zo belangrijk is een consequente en vooral grondige hoefverzorging:
Om de hoef met succes te kunnen behandelen en om ervoor te zorgen dat de verzorgingsproducten goed hun werk kunnen doen moet de hoefsmid al het verrotte hoorn zo veel mogelijk weghalen. De hoef en het resterende hoorn moet netjes worden bekapt zodat de straalgroeven goed open liggen en de stand van de hoef correct is zodat het een optimaal hoefmechanisme heeft.
Nadat de hoef is bekapt en de rotte delen zo veel mogelijk zijn weg gesneden en gereinigd kan de verdere behandeling beginnen. Drenk direct na het bekappen watten of verbandgaas in een desinfecterende oplossing of een verzorgingsmiddel en druk deze met behulp van een schone hoefkrabber in de straal van de hoef. De druk die door het gaas op het hoorn wordt uitgeoefend, heeft een positief neveneffect: het bevordert de groei van hoorn. Droog daarna de hoef heel goed af en behandel deze met een speciale spray. In ernstige gevallen kan een hoefbad een goed effect hebben bij de behandeling van rotstraal.
Als ondersteuning kan biotine worden gegeven, wat een positief effect heeft op de hoornkwaliteit van de hoeven.
De duur van de behandeling is per individu verschillend en hangt onder andere af van het stadium waarin de rotstraal zit wanneer de behandeling wordt ingezet en de groei van het hoorn. Continuïteit van de behandeling is belangrijk voor een goed herstel.
Om rotstraal in de eerste plaats te voorkomen en ervoor te zorgen dat de hoef van het paard zich gezond kan ontwikkelen, moet worden gezorgd voor een droge ondergrond waarop het paard het grootste deel van de dag doorbrengt. Naast het paard elke 6-8 weken door een hoefsmid te laten bekappen moeten de hoeven dagelijks worden uitgekrabd en schoon gemaakt van mest, vuil en stenen.
Natuurlijk kunnen de zool en de straal van het paard preventief worden verzorgd met verschillende verzorgingsmiddelen.
